“Dramat w Toruniu! Wataha wygłodniałych dzików na osiedlu!”
Niesamowite! “Cztery niedźwiedzie zakradły się na posesję w mieście X. (…) Jeden z nich usiłował zabrać worek ze śmieciami.”
Szok. “Łoś błąkający się po ulicy w środku miasta!”
To tylko niektóre cytaty z mediów, które odnoszą się do sytuacji porzucania przez zwierzęta swoich bezpiecznych, leśnych domów. Być może już nie tak bezpiecznych i dzikich jak kiedyś. Być może wynoszą się z lasu, bo zaczynają się w swoim domu czuć odrobinę nieswojo. Jak w bajce o Złotowłosej i trzech niedźwiedziach, w której misie wracają do domu i po wizycie intruza, nic nie wygląda/nie smakuje/nie leży tak, jak powinno.
Tak właśnie odczytuję “Dziwolągi”. Ale zacznijmy od początku.
Życie zwierząt w lesie
Opowieść zaczyna się sielanką w lesie – tak jak mnóstwo książek dla dzieci. Wesołe zwierzęta koegzystują w gęstej, zielonej puszczy. Skuszone ogłoszeniem, idą na bal i świetnie się bawią. Po powrocie zastają jednak dramatyczny obraz.
Wszystkie drzewa zostały ścięte. Z ich „domów” i źródeł pożywienia nie pozostało nic. Jedyne co zostało, to góra śmieci, porzuconych w lesie, z których zwierzęta próbują stworzyć nowe domy – bezskutecznie. Na swój sposób odkrywają zastosowanie ludzkich przedmiotów, ale kable i buty nie smakują najlepiej, a konstrukcje ze starych telewizorów i połamanych krzeseł są niestabilne i przed niczym nie chronią. W realnym świecie byłby to tragiczny koniec historii. Ale nie w książce.
Kim są “Dziwolągi”?
Zwierzęta są sprytne i dociekliwe, kieruje nimi potrzeba odgadnięcia zagadki zaginionych domów. Odkrywają, że za kradzież odpowiedzialni są ludzie, czyli tytułowe Dziwolągi. Ludzie – nierozumiejący problemu, skupieni na sobie, na własnych rozrywkach, odrzucający wszelkie próby polubownego wyjaśnienia sytuacji. Po przeczytaniu książki było mi wstyd. Bo rzeczywiście Dziwolągi – a zatem i ja – nie respektują granic natury, nie szanują praw zwierząt. Przedkładają własne potrzeby (lub zachcianki) nad potrzeby innych gatunków.
Ciężkie zarzuty, poważny temat, z którym autorzy radzą sobie niezwykle lekko i bez moralizatorskiego zadęcia.
Dziwolągi zrozumiały swój błąd, gdy same znalazły się w sytuacji braku dachu nad głową. I to dosłownie. Na ilustracjach widzimy domy, które odlatują na sznurkach, ciągnięte przez chmary ptaków!
Ilustracje Cristiny Sitji Rubio
Opowieść kończy się nadzieją na zmianę kierunku i powrotu do harmonii pomiędzy człowiekiem a naturą. Jak autorom się udało opowiedzieć tę nieprzyjemną historię w tak dowcipnym, ciepłym tonie? Przede wszystkim dzięki ilustracjom Cristiny Sitji Rubio, pomysłodawczyni całego projektu, o którym opowiada tu (polecam przeczytać o procesie powstawania książki). Ilustratorka długo pracowała nad historią obrazkową, szukała sposobu by opowieść nie była za bardzo umoralniająca, a przez to odpychająca. Dzięki wprowadzeniu dziecięcej, lekko groteskowej kreski i elementów baśniowości, Rubio stworzyła piękny manifest w obronie ekologii i zwierząt – idealny na dziecięcą wrażliwość.
Problematyka
Poważne problemy współczesnego świata rzadko trafiają na strony książek dla dzieci, a jeśli trafiają, to potrafią przytłoczyć swą tematyką i historią. W tym przypadku autorzy podjęli się tego wyzwania przedstawiając negatywne skutki działań człowieka w sposób nienachalny, ale prosty i zrozumiały. Opowiedziana historia daje do myślenia zarówno dzieciom, jak i rodzicom. Przecież my dorośli wiemy jak ważny jest szacunek dla przyrody, a nierzadko spotykamy się z działaniami niszczącymi nasze naturalne otoczenie.
Książka jest idealnym materiałem do rozmowy i pracy nad tematem ekologii i idei less waste lub zero waste – co możemy zrobić, by wycinek lasów było mniej, by nie produkować tylu śmieci? Czym są rezerwaty przyrody i dlaczego musimy respektować zasady w nich panujące? Wybierając się do lasu, pamiętajmy o modnym ostatnio wyzwaniu #trashtag challenge, zachęcającym do sprzątania śmieci na zaśmieconym terenie 🙂 Naprawiajmy świat – nie tylko dla siebie – ale również dla zwierząt, by żyło im się lepiej.
Wydawnictwo: Dwie Siostry
Kategoria wiekowa: 4+ (według mnie nadaje się również dla wieku 3+, koniecznie w pakiecie z rozmową o problemie)
Sprawdź cenę książki w sklepach internetowych